Diz Protezi
Diziniz artrit veya yaralanma nedeniyle ciddi şekilde hasar görmüşse, yürümek veya merdiven çıkmak gibi basit aktiviteleri yapmanız zor olabilir. Otururken veya uzanırken bile ağrı hissetmeye başlayabilirsiniz.
İçindekiler
Diz Protezine Neden Gerek Var?
İlaçlar ve yürüme desteklerinin kullanılması gibi cerrahi olmayan tedaviler artık yardımcı olmuyorsa, total diz protezi ameliyatını düşünmek isteyebilirsiniz. Eklem değiştirme ameliyatı ağrıyı gidermek, bacak deformitesini düzeltmek ve normal aktivitelere devam etmenize yardımcı olmak için güvenli ve etkili bir prosedürdür. Diz protezi ameliyatı ilk olarak 1968'de yapıldı. O zamandan beri cerrahi malzeme ve tekniklerdeki gelişmeler etkinliğini büyük ölçüde artırdı. Total diz protezleri, tıpta en başarılı prosedürlerden biridir. Sağlık Araştırmaları ve Kalite Ajansı'na göre, 2017 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde 754.000'den fazla diz protezi yapıldı. Aynı durumdan Türkiye`de diz protezi konusunda çok fazla hastası bulunuyor. Fakat buna karşılık olarak İstanbul`da diz protezi için özel ilgilenen hastaneler kurulmuştur.
Diz Protezi ve Anatominin İlişkisi Nedir?
Diz vücuttaki en büyük eklemdir ve günlük aktivitelerin çoğunu gerçekleştirmek için sağlıklı dizlere sahip olmak gerekir. Diz, uyluk kemiğinin (femur) alt ucundan, kaval kemiğinin (tibia) üst ucundan ve diz kapağından (patella) oluşur. Bu üç kemiğin uçları, kemikleri koruyan ve eklem içinde kolayca hareket etmelerini sağlayan pürüzsüz bir madde olan eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Menisküs, femur ve tibia arasında bulunur. Bu C-şekilli takozlar, eklemi yastıklayan "amortisörler" görevi görür. Büyük bağlar femur ve tibiayı bir arada tutar ve stabilite sağlar. Uzun uyluk kasları dizlere kuvvet verir. Dizin kalan tüm yüzeyleri, sinovyal membran adı verilen ince bir astarla kaplıdır. Bu zar, kıkırdağı kayganlaştıran ve sağlıklı bir dizde sürtünmeyi neredeyse yok edici şekilde indiren bir sıvı salgılar. Normalde, tüm bu bileşenler uyum içinde çalışır. Ancak hastalık veya yaralanma bu uyumu bozarak ağrıya, kas güçsüzlüğüne ve fonksiyon azalmasına neden olabilir.
Diz Protezine Neden İhtiyaç Duyulur?
Kronik diz ağrısı ve sakatlığının en yaygın nedeni artrittir. Birçok artrit türü olmasına rağmen, çoğu diz ağrısına sadece üç tip neden olur: osteoartrit, romatoid artrit ve travma sonrası artrit.
- Kireçlenme. Yaşa bağlı olarak bir "aşınma ve yıpranma" artrit türü olarak bilinir. Genellikle 50 yaş ve üzeri kişilerde görülmekle birlikte daha genç kişilerde de ortaya çıkabilir. Diz kemiklerini yastıklayan kıkırdak yumuşar ve aşınır. Kemikler daha sonra birbirine sürtünerek diz ağrısı ve sertliğine neden olur.
- Romatizmal eklem iltihabı. Bu, eklemi çevreleyen sinovyal zarın iltihaplandığı ve kalınlaştığı bir hastalıktır. Bu kronik iltihaplanma kıkırdağa zarar verebilir ve sonunda kıkırdak kaybına, ağrıya ve sertliğe neden olabilir. Romatoid artrit, "inflamatuar artrit" olarak adlandırılan bir grup bozukluğun en yaygın şeklidir.
- Travma sonrası artrit. Bu ciddi bir diz yaralanmasını takip edebilir. Dizi çevreleyen kemiklerin kırıkları veya diz bağlarının yırtılması zamanla eklem kıkırdağına zarar vererek diz ağrısına ve diz fonksiyonunun sınırlanmasına neden olabilir.
Bu tarz nedenlerden rahatsız olan Dünyadaki bir çok kişi uzman doktorlardan Türkiye`de diz protezi yaptırmak için Türkiyeye geliyor. Genellikle İstanbul`da diz protezi uygulaması yaptırıldığı düşünülsede sadece İstanbul`da diz protezi yaptırılmıyor. Neredeyse Türkiye`de diz protezi yapmayan il yoktur. Ülkemizde her il de bu işlemi yaptırmanız mümkün olacaktır. Diz protezi konusunda uzman doktorlardan bu konu için detaylı bilgi alınabilmektedir.
Diz Protezinde Hangi Adımlar Uygulanır?
Bir diz replasmanı (diz artroplastisi olarak da adlandırılır), sadece kemiklerin yüzeyi değiştirildiği için daha doğru bir şekilde diz "yeniden yüzeylendirme" olarak adlandırılabilir.
Diz değiştirme prosedürünün dört temel adımı vardır:
- Kemiği hazırlayın. Femur ve tibianın uçlarındaki hasarlı kıkırdak yüzeyleri, az miktarda alttaki kemikle birlikte çıkarılır.
- Metal implantları yerleştirin. Çıkarılan kıkırdak ve kemik, eklem yüzeyini yeniden oluşturan metal bileşenlerle değiştirilir. Bu metal parçalar kemiğe yapıştırılabilir veya "bastırılarak oturtulabilir".
- Patellayı yeniden yüzeyleyin. Patellanın (diz kapağı) alt yüzeyi kesilir ve plastik bir düğme ile yeniden kaplanır. Bazı cerrahlar, duruma bağlı olarak patellayı yeniden yüzeye çıkarmazlar.
- Bir aralayıcı yerleştirin. Pürüzsüz bir kayma yüzeyi oluşturmak için metal bileşenler arasına tıbbi sınıf bir plastik ayırıcı yerleştirilmiştir.
Diz Protezinden Beklentileriniz Ne Olmalı?
- İşlemden önce:
Diz protezi ameliyatı anestezi gerektirir. Girişiniz ve tercihiniz, ekibin sizi bilinçsiz yapan genel anestezi mi yoksa sizi uyanık bırakan ancak belinizden aşağısı ağrı hissetmeyen spinal anestezi mi kullanacağına karar vermesine yardımcı olur. Ameliyat sonrası enfeksiyonu önlemeye yardımcı olmak için işlem öncesinde, sırasında ve sonrasında size intravenöz bir antibiyotik verilecektir. Ayrıca uyuşturmak için dizinizin etrafına bir sinir bloğu da verilebilir. İşlemden sonra uyuşukluk yavaş yavaş geçer.
- İşlem sırasında:
Diziniz, eklemin tüm yüzeylerini ortaya için bükülmüş bir konumda olacaktır. Yaklaşık 6 ila 10 inç (15 ila 25 santimetre) uzunluğunda bir kesi atıldıktan sonra, doktor diz kapağını kenara çeker ve hasarlı eklem yüzeylerini keserek işleme devam eder. Eklem yüzeyi hazırladıktan sonra cerrah yapay eklemin parçalarını yapıştırarak işlemi tamamlar. Kesi kapatılmadan önce, dizinizi bükerek döndürür ve düzgün çalışmasını sağlamak için test eder. Ameliyat yaklaşık iki saat sürer.
- İşlemden sonra:
Bir ila iki saat için bir iyileşme odasına götürüleceksiniz. Ameliyattan sonra ne kadar kalacağınız kişisel ihtiyaçlarınıza bağlıdır. Birçok insan aynı gün eve gidebilir. Doktorunuz tarafından reçete edilen ilaçlar ağrıyı kontrol etmeye yardımcı olmalıdır. Ayağınızı ve ayak bileğinizi hareket ettirmeye teşvik edileceksiniz, bu da bacak kaslarınıza giden kan akışını artırır ve şişme ve kan pıhtılarını önlemeye yardımcı olur.
Şişme ve pıhtılaşmaya karşı daha fazla koruma sağlamak için muhtemelen kan sulandırıcı ilaçlar alacak ve destek hortumu veya kompresyon botları giyeceksiniz. Sık sık nefes egzersizleri uygulamanız ve aktivite seviyenizi kademeli olarak artırmanız istenecektir. Bir fizyoterapist size yeni dizinizi nasıl çalıştıracağınızı gösterecektir. Hastaneden ayrıldıktan sonra evde veya bir merkezde fizik tedaviye devam edilmesi uygun olacaktır. Egzersizlerinizi talimatlara göre düzenli olarak yapın. En iyi iyileşme için, bakım ekibinizin yara bakımı, diyet ve egzersizle ilgili tüm talimatlarına uyun.
Diz Protezinden Alınabilecek Sonuçlar Nedir?
Çoğu insan için diz protezi ağrı kesici, gelişmiş hareketlilik ve daha iyi bir yaşam kalitesi sağlar. Ve çoğu diz protezinin 15 yıldan fazla kullanılabilir olması mümkündür. Ameliyattan üç ila altı hafta sonra, genellikle alışveriş ve hafif temizlik gibi günlük aktivitelerin çoğuna devam edebilirsiniz. Dizinizi bir arabada oturacak kadar bükebiliyorsanız, frenleri ve gaz pedalını çalıştırmak için yeterli kas kontrolünüz varsa ve hala narkotik ağrı kesici almıyorsanız, yaklaşık üç haftada araba kullanmak da mümkündür. İyileşmenin ardından yürüyüş, yüzme, golf veya bisiklete binme gibi çeşitli hafif etkili aktivitelere katılabilirsiniz. Ancak koşu, kayak, tenis ve temas veya atlama içeren sporlar gibi daha yüksek etkili faaliyetlerden kaçınmalısınız. Sınırlamalarınız hakkında doktorunuzla konuşun.
Yazar Hakkında
